Eeuwenoude grafstenen opgeknapt

Afdrukken

Gebouwen en monumenten


Frederixkruis staat weer overeind
Eeuwenoude grafstenen opgeknapt
door Jo Purnot

De laatste tijd wordt vanuit de overheid de zorg voor het cultureel erfgoed flink gestimuleerd. Een gunstige ontwikkeling. Onder cultureel erfgoed verstaan we zaken van waarde die onze voorouders ons hebben nagelaten. Dat kunnen oude gebouwen en voorwerpen zijn, maar ook het dialect, liedjes en oude gebruiken. De hardstenen kruisen op het grasveld voor de kerk rekenen we ook tot ons cultureel erfgoed.

Afgebroken eeuwenoud grafkruis
Een jaar of twee geleden was op het grasveld naast de kerk een hardstenen grafkruis afgebroken. De oorzaak: vandalisme? spelende kinderen?
De letterlijke tekst op de steen luidt: hier licht begraven de eersamen Willem Frederix – in sijn leven halfijn op de Sangerye – starf den 18 augustus 1676 ende Agnees Smets syn huisvrou – starf den 12 january 1691. Bydt God voor hare siele.

2011blz83

Het afgebroken Frederixkruis


Het feit dat het afgebroken kruis bijna twee jaar gewoon is blijven liggen, met alle risico’s van diefstal en verder vandalisme, scheen buiten een aantal leden van de Historische Kring niemand te deren.

Nu, een paar jaar verder, hebben de eeuwenoude hardstenen kruisen een opknapbeurt gekregen. De monumentjes zien er weer ooglijk uit. We hadden gehoopt dat de teksten na de restauratie weer redelijk leesbaar zouden zijn, maar die hoop bleek bij een aantal kruisen ijdel. Wel staat het Frederix-kruis weer overeind.

Cultuurbarbarisme
Zoals hiervoor al is vermeld, horen de hardstenen kruisen samen met de 13de eeuwse kerktoren tot ons cultureel en religieus erfgoed, dus hebben we de plicht daar zuinig op te zijn. Dat is wel eens anders geweest. In de jaren zestig van de vorige eeuw schreef een vermaard heemkundige over de “cultuurbarbaren” die in Cadier en Keer hadden huisgehouden. Dat gebeurde in 1957 bij de afbraak van de kerk. Nadat het stof van de afbraak was neergedwarreld, bleken er nog maar zestien kruisen en zerken over te zijn. Bijna twintig eeuwenoude grafkruisen en zerken waren verdwenen. Waarschijnlijk afgevoerd naar de toenmalige stortplaats (nu picknickplaats) op Hoereberg. Zo weten we dat vóór de afbraak naast de toren de zerk van pastoor Jean Jaspars stond; sindsdien is de zerk verdwenen. Op de zerk was boven de tekst als priesterteken in een ovaal een miskelk afgebeeld. En verder luidde de tekst:

Hier ligt begraven / den zeer eerwaerden heer /
Iohannes Iaspares / Pastoor en Priester / Al hier jj Iaren /
Geboren tot Nederheym / oud zijnde 49 Iaren /
Sterf den 26 7ber 1809 / R.I.P.

Maar het was niet alleen het parochiebestuur, ook de gemeente nam het niet zo nauw. Dat bleek uit het feit dat leden van de Historische Kring een jaar of vijftien geleden tot hun verbazing twee eeuwenoude grafstenen als piketpalen aantroffen op de zuidoost hoek Rijksweg-Kerkstraat. Het ging hier om 16de eeuwse hardstenen kruisen zonder tekst. Ze stonden ondersteboven in de grond, zodat ze in eerste instantie niet als grafstenen te herkennen waren. Overigens, één kruis is teruggeplaatst tegen de kerkmuur en staat er nog. Het andere doet dienst als ongevalskruis in de Mgr. Willigersstraat in Gronsveld.

2011blz85

Het Frederixkruis is na de opknapbeurt in 2011 weer teruggeplaatst

 

Ten slotte
Sinds de jaren vijftig en zestig van de vorige eeuw is er gelukkig veel ten goede veranderd (we gaan ervan uit dat de gang van zaken rond het Frederixkruis een incident was). Elk jaar organiseert een aantal vrijwilligers het Keerderfestival (in 2012 op 3 juni). Die organisatie kost veel tijd en energie. De baten zijn bestemd voor onderhoud aan ons cultureel/religieus erfgoed. Dankzij het festival zijn in de afgelopen jaren al heel wat kerkschatten gerestaureerd.

Momenteel wordt gewerkt aan een uitgebreid artikel over de oude begraafplaats. Naar verwachting wordt dit in de volgende Keerder Kroniek opgenomen.