Prehistorie

De exacte tijdaanduiding van de prehistorie is discutabel. Grofweg kan gesteld worden dat dit de periode is waarin nog geen geschreven bronnen zijn tot ca. 3.300 voor Christus. Dat is het moment dat de prehistorie overgaat in de oudheid, het moment dat het spijkerschrift wordt uitgevonden. Afhankelijk van de definitie begon de prehistorie ergens tussen 5 en 3 miljoen jaar geleden.

De oudste menselijke bewoners in Nederland waren waarschijnlijk neanderthalers (400.000 – 40.000 jaar geleden). De oudst bekende sporen in Nederland dateren uit het Midden-paleolithicum, ca. 250.000 jaar geleden, en zijn resten van een kamp onder andere in de Belvédère-groeve bij Maastricht. Het is niet precies bekend wanneer de moderne mens naar Europa kwam, maar de aanwezigheid blijkt uit vondsten gedateerd uit de laatste ijstijd.

De ontwikkeling van de mens begon ook het landschap te veranderen. De landbouw had een ontbossing tot gevolg, maar door de voedseloverschotten ook een toename van de bevolking. Uit deze periode zijn de bandkeramische cultuur (ca. 5500-4400 v.Chr.) en de Rössencultuur (ca. 4500-4000 v.Chr.) in het Zuid-Limburgse lössgebied bekend. Deze culturen konden zich niet uitbreiden naar de rest van de lage landen omdat ze nog geen ploeg kenden om de zware kleigronden mee te bewerken. Wel was het nog niet door boeren gecultiveerde deel van de lage landen nog lange tijd een heel geschikt gebied voor jagers en verzamelaars.

In het gebied rond Cadier en Keer zijn werktuigen gevonden, zoals stenen handbijlen. Vooral de vuursteenmijnen van Valkenburg en Rijkcholt zijn bekend, maar ook in Cadier en Keer, bij Groeve Blankenberg (Wolfskop), is een vuursteenbank. Deze bank van ca. 2,5 meter dik is voor zover bekend de dikste vuursteenbank ter wereld.

De vondsten van de stenen werktuigen geven weliswaar aan dat mensen hier geweest zijn zo’n 5.000 jaar geleden, maar er is geen enkel bewijs dat ze zich hier ook gevestigd hebben. Het eerste bewijs van bewoning in ons gebied dateert van de Romeinse tijd.