Het beroep van de eerste naamdrager Keerder familienamen onder de loep (15) door Lei Haesen

Een onderzoeker van een familiegeschiedenis weet dat het moeilijk en vaak zelfs onmogelijk is de eerste naamdrager op te sporen, ook al werden in de vijftiende en zestiende eeuw hier de geslachtsnamen erfelijk. Toch kan in 90% van de gevallen de betekenis van de familienaam wél verklaard worden. Toen de aanvankelijk kleine leefgemeenschappen groter werden, ontstond behoefte de individuele personen van elkaar te onderscheiden. Het noemen van alleen een voornaam volstond niet langer. Aan de voornaam werd een andere naam toegevoegd. Eén van de mogelijkheden was aan de voornaam van een nakomeling het beroep of de functie van de vader toe te voegen: de zoon van de kuiper (tonnenmaker) --. kuiperszoon --. Kuipers. Het is zelfs goed mogelijk, dat niet alleen de vader kuiper was.

Volgens traditie ging vroeger het beroep vaak over van vader op zoon, van geslacht op geslacht.

Zelfs in onze dagen gebeurt dit nog steeds. Oudere inwoners praten nu nog over Lambèr van de köster, Wöllem van de gard Uachtopziener) of Bert van d'r sjmieé"d (smid). De eerste is Lambert Heusschen, de tweede hoofdonderwijzer Willem Spronck en de laatste Bert Heusschen.

De volkstelling van 1947 laat zien, dat de tien meest voorkomende beroepsnamen in Limburg waren:

59

Smeets 6169 Cremers 1275 Beckers 2449 Cuijpers 1379 Timmermans 1924 Ramakers 1251 Schreurs 1888 Smits 1259 Cox 1475 Kessels 1207 .... en in ons dorp:

Bessems 58 Hornesch 17 Brouwers 27 Essers 13 Mourmans 21 Ackermans 11 Mingels 21 Schillings 9 Schreurs 20 Boumans 9

Drie van de 58 leden van het geslacht Bessems in 1947.

Johannes Benedictus Bessems (1902-1962) en echtgenote Maria Hubertina Germeaux met hun twee oudste kinderen Maria Gerarda (rechts) en Catharina Gerarda (joto uit 1930).

60

Deze tien bovengenoemde Keerder geslachtsnamen zijn reeds in eerdere bijdragen aan bod gekomen. In deze aflevering wordt een aantal andere beroepsnamen onder de loep genomen.

Curvers, Kurvers (korfvlechter, mandenmaker) Verschillende naamgenoten hebben in de loop der eeuwen in onze parochie gedurende kortere tijd gewoond. De eerste die wij in het doopregister tegenkomen, is Joannes Kurffers (Keurvers, Keurvers) uit Bemelen, getrouwd met Catharina N.N. Vermoedelijk hertrouwde hij met Joanna Canen. Eén kind uit het eerste huwelijk en zes uit het tweede zijn in het doopregister van Cadier geregistreerd.

Kessels (ketellapper, ketelmaker) Er zijn twee mogelijkheden:

1. De wortels van dit geslacht liggen verankerd in de plaats Kessel.

2. De familienaam is ontleend aan het Duitse woord Kessler (=ketellapper) De oudste naamdrager was in dat geval waarschijnlijk een rondreizend koperslager die van dorp naar dorp trok en ketels herstelde. Jeu Kessels (1909-1990) uit Meerla, gehuwd met Hélène Gilissen, was de eerste naamdrager in onze plaats.

Jeu Kessels en Lène Gilissen met de kinderen Yvonne en Theo (en de hond Hector) in 1943.

61

Kuipers, Cuijpers en varianten (kuiper = tonnenmaker, vatenmaker) Toen Jan Willem Cuijpers, geboren in 1839 te Houthem, hier in 1863 voor de wet en voor de kerk trouwde met Anna Catharina Linssen, was hij dienstknecht op Blankenberg.

Prevoo (proost) Een proost was een opziener, bestuurder. Dat kon bijvoorbeeld een rechterlijk ambtenaar zijn, een opperstalmeester of het hoofd van het kathedraal kapittel. De Franse vorm is Prévot met als variant Prevo(o).

Jos Prevoo (1896-1984) uit Gulpen, in 1921gehuwd met Maria Anna Hubertina Kubben, en de huisartsen Jac Prevoo en zijn neef RoeI Prevoo zijn de bekendste vertegenwoordigers in ons dorp.

Het huwelijk van het echtpaar Prevoo-Kubben werd gezegend met elf zoons.

Schillings (vermoedelijk afgeleid van de munt schilling; was de oudste naamdrager een betaalmeester, ontvanger of geldwisselaar?) De eerste naamclrager die wij in het doopregister van Cadier tegenkomen is smid Petrus Schillinxc, gehuwd met Catharina Peters. Tussen 1674 en

62

--

1684 worden zijn kinderen ingeschreven als Schillincx, Schillinx en Schillings.

De huidige vertegenwoordigers zijn nakomelingen van de in 1772 in Heer geboren Joseph Schillings. Na zijn huwelijk in 1795 met Maria Agnes Blom ging hij in Honthem wonen. Na het overlijden van zijn echtgenote hertrouwde Joseph met Barbara Schurgers. Uit beide huwelijken werden in totaal twaalf kinderen geboren, waarvan er (minstens) acht op jeugdige leeftijd overleden.

Schulteis Het Duitse woord Schultheis betekent dorpsmeester of schout. Nederlandse familienamen als Scholten, Scholtis(sen) of Schouten herinneren aan de oude functie van voorzitter van een schepenbank.

Deze kleine en jonge tak in onze plaats begint met Alex SchuIteis (19111983), geboortig van Kerkrade en gehuwd met Maria Satijn.

Schepers, Schiepers (herder) De naamdragers van dit geslacht in Keer en Cadier waren nakomelingen van Ludovicus Schepers en Maria Frients uit Margraten. Het waren zoon Ludovicus (1706-1784), gehuwd met Joanna Brouwers, én een zoon van zijn broer Henricus, ook Ludovicus (1730-1815) geheten en getrouwd met Maria Elisabeth Luijten. In de negentiende eeuw stierf deze tak in mannelijke lijn hier uit. Een kleindochter van het echtpaar SchepersLuijten werd bij de geboorte in de registers van de Burgerlijke Stand ingeschreven als Schiepers. Het was Petronella Schiepers, die in 1828 hier trouwde met Joannes Magermans.

Schurgers (dialect van sjurgen is sjouwen, iemand die zware karweien uitvoert) In het begin van de zeventiende eeuw komen WIJ 1ll de doop- en huwelijksregisters van Cadier verschillende vertegenwoordigers van dit geslacht uit Honthem tegen. Omdat de mannelijke leden, op een enkele Joannes na, allen de voornaam Petrus hebben, is nader onderzoek noodzakelijk voor het samenstellen van een genealogie.

Schoenma( e )kers en varianten In 1617 komen wij deze naam voor het eerst in de parochie tegen als Christianus Schonmekers gedoopt wordt. Hij was een zoon van Teuwen (Teuken) Schonmekers en Stijn Goossens. Het tweede kind van dit

63

-

echtpaar wordt in 1619 ingeschreven als Schoenmeekers.

Ruim 200 jaar later komt Joannes Bemardus Schoenmakers (1861-1930) uit Berg en Terblijt na zijn huwelijk in 1883 met Maria Ida Essers (18611946) in Cadier en Keer wonen. Via de zoons Johannes Hubertus Schoenmakers (1888-1970), gehuwd met Anna Keulen, en Hubertus Jacobus Schoenmakers (1892-1963), getrouwd met Maria Hubertina Eugenia Kusters en hertrouwd met Maria Hermanna te Welscher, wordt deze tak voortgezet.

Rita Schoenmaekers (links), Anneke Schiepers-Brouwers en Thea Schoenmaekers (rechts) tijdens de jaarvergadering van de Historische Kring in 1998.

Vorage (verbastering van het Franse woord voor smeden/smederij:

forger/forgeage) Landbouwer en pachter Johann Joseph Vorage, geboren in 1839 in Bergenhausen (Pruisen), kwam met zijn echtgenote Catharina Breuer omstree~ 1869 als pachter van de Meussenhof in Cadier en Keer wonen.

Een jaar na het overlijden van zijn vrouw hertrouwde hij in 1877 met de Keerse Maria Gertrudis Hubertina Paulissen. Zijn jongste zoon uit het tweede huwelijk, hier geboren in 1894, zou priester worden.

(wordt vervolgd)