Oorlogssprokkelingen 3
Duitsers verstoren bruiloftsfeesten
door Jo Purnot
door Jo Purnot
Eind april 1943 gelastte de Bezetter de Nederlandse mannen die in mei 1940 onder de wapenen waren geweest zich te melden voor krijgsgevangenschap en arbeidsinzet in Duitsland. Die onverwachte oekaze veroorzaakte veel onrust. Uit protest werd door het hele land gestaakt. Zelfs de boeren voerden actie: ze leverden geen melk meer aan de melkfabrieken en de melkrijders weigerden hun dagelijkse ritten te maken. Daarom werd deze staking vaak 'de melkstaking' genoemd. Ook de melkrijder van ons dorp Bèr Vliegen, oudste zoon van Sjang Vliegen en Nes Spronck, verklaarde zich solidair met de stakers en bleef thuis. Welke consequentie dit had, leest u hieronder.
Twee bruiloften op dezelfde dag
Het was zaterdag 1 mei 1943. In ons dorp werd - ondanks de oorlog - toch flink gefeest. Niet zonder reden, want op die dag traden twee Keerder jongedames, bijna buurmeisjes, in het huwelijksbootje. Hun twee gezinnen woonden kort bij elkaar aan het kerkplein. De ene gelukkige, Lies van de Graet, uit het gezin Spronck-Koemans, trouwde om tien uur in de kerk met Wilhelmus Faarts van Margraten. De andere bruid, Lies van de Vleeg, dochter uit het gezin Vliegen-Spronck, trouwde om elf uur met Francois Weusten uit Eckelrade.
Het was zaterdag 1 mei 1943. In ons dorp werd - ondanks de oorlog - toch flink gefeest. Niet zonder reden, want op die dag traden twee Keerder jongedames, bijna buurmeisjes, in het huwelijksbootje. Hun twee gezinnen woonden kort bij elkaar aan het kerkplein. De ene gelukkige, Lies van de Graet, uit het gezin Spronck-Koemans, trouwde om tien uur in de kerk met Wilhelmus Faarts van Margraten. De andere bruid, Lies van de Vleeg, dochter uit het gezin Vliegen-Spronck, trouwde om elf uur met Francois Weusten uit Eckelrade.
Het bruiloftsfeest bij Spronck (beej de de Graet)
Het was een uur of zeven 's avonds toen op de bewuste zaterdag plotseling vanaf de bovenzijde van de Väörsjtraot (Kerkstraat) een Duitse legerwagen aan kwam rijden. De auto stopte bij de Haesesjtaeg (nu Groenpad). Al voordat hij helemaal stil stond, sprongen er acht gewapende Duitsers uit. Ze omsingelden met hun geweren in de aanslag direct het huis van het gezin Spronck-Koemans. Dat lag op de westhoek Kusterkesteeg - Kerkstraat. Het bruiloftsfeest was daar flink aan de gang toen drie Duitse soldaten zich op de hoek van de Kusterkesteeg opstelden. Drie bleven voor het huis staan en twee Duitsers vlogen - tot schrik en verbazing van de bruiloftsgasten - door het poortje naar binnen.
Het was een uur of zeven 's avonds toen op de bewuste zaterdag plotseling vanaf de bovenzijde van de Väörsjtraot (Kerkstraat) een Duitse legerwagen aan kwam rijden. De auto stopte bij de Haesesjtaeg (nu Groenpad). Al voordat hij helemaal stil stond, sprongen er acht gewapende Duitsers uit. Ze omsingelden met hun geweren in de aanslag direct het huis van het gezin Spronck-Koemans. Dat lag op de westhoek Kusterkesteeg - Kerkstraat. Het bruiloftsfeest was daar flink aan de gang toen drie Duitse soldaten zich op de hoek van de Kusterkesteeg opstelden. Drie bleven voor het huis staan en twee Duitsers vlogen - tot schrik en verbazing van de bruiloftsgasten - door het poortje naar binnen.
Ouderlijke woning van Lies van de Graet, westhoek Kusterkesteeg- Kerkstraat. De woning is gesloopt in 1978
Toen drie Keerder jongemannen, die met een glas bier in de hand op de pléi-j (binnenplaats) stonden de Pruusje (Duitsers) in de gaten kregen, vluchtten ze de schuur in en renden via een ladder de uëverdin (plaats waar het hooi opgeslagen werd) op. Echter, hun poging te vluchten was tevergeefs, want de Duitsers hadden hen zien wegrennen. Een Duitser kwam de schuur in en schreeuwde: Kommen sie herunter. Er zat niets anders op dan te gehoorzamen. Toen de laatste jongeman halverwege de ladder zijn handen in de lucht wilde steken, struikelde hij de laatste treden naar beneden en kwam keihard op de vloer van de schuur terecht. Nadat hij met veel moeite op zijn knieën was gaan zitten, stak hij zijn handen weer in de lucht en zei met een van pijn vertrokken gezicht: Ich hab niks gedon. De Duitse soldaat nam daar in eerste instantie geen genoegen mee, maar merkte na enig doorvragen dat de man die ze zochten - de stakende melkrijder - niet onder de bruiloftsgasten was. Even snel als ze gekomen waren verdwenen ze weer door het poortje naar buiten.Bron: Jean Beijers
Het bruiloftsfeest bij Vliegen (beej de Vleeg)
De familie Vliegen had in het voorhuis lange tafels gedekt voor de ongeveer vijftig bruiloftsgasten. Een nicht van de moeder des huizes en haar dochter fungeerden als koeëk en verzorgden het eten.
De familie Vliegen had in het voorhuis lange tafels gedekt voor de ongeveer vijftig bruiloftsgasten. Een nicht van de moeder des huizes en haar dochter fungeerden als koeëk en verzorgden het eten.
Bruidspaar Lies en Frans Weusten - Vliegen
Frans, die bij de voedselvoorziening werkte, was de dag tevoren naar Maastricht gegaan om een fotograaf te regelen voor de bruiloft. Toen bleek, dat alle fotografen zouden staken, heeft kapelaan Riemersma deze foto gemaakt
Op het einde van de middag was er opeens groot tumult. Een groep zwaar bewapende Duitsers stormde de boerderij binnen. Het geluid van de stampende laarzen op de oude kerkstenen vloer in de grote gang van het huis, klonk voor de bruiloftsgasten angstaanjagend. Alle mannen moesten in een rij gaan staan, ook de bruidegom. De Duitsers liepen de mannen een voor een af en vroegen wie de melkrijder was en of hij de melk geleverd had aan de melkfabriek. Bèr Vliegen, de broer van de bruid, maakte zich bekend en werd meegenomen naar Maastricht. Zijn moeder Nès was hierdoor zo van slag, dat ze met de hele familie de rozenkrans ging bidden in de hoop op een goede afloop.
Bèr als soldaat in de mobilisatietijd. Zijn 'sterke' en humoristische verhalen over die tijd waren berucht in Keer
Bèr had in het begin van de oorlog ongeveer een jaar in Aken op een naaldenfabriek gewerkt, waarschijnlijk via de Arbeitseinsatz. Omdat hij geen werk deed op de boerderij thuis, hoorde hij bij de categorie jonge mannen die konden worden opgepakt om in Duitsland te gaan werken. Wellicht is hij daarom gaan melkrijden. Want melkrijders waren onmisbaar voor de voedselvoorziening en konden niet zomaar op transport worden gesteld naar Duitsland.
De arrestatie van Bèr liep met een sisser af. Later op de avond keerde hij alweer terug uit Maastricht. Met zijn gebruikelijke flair en enige kennis van de Duitse taal was het hem gelukt om te worden vrijgelaten. Terwijl een aantal andere collega's nog een tijd werden vastgehouden.
Bron: Margriet Smeets-Weusten