Dialect
Het artikel dat hierna volgt is geheel in het Keerder dialect geschreven door een geboren en getogen Keerdenaar: Bennie va Pietsje (naar de vader van zijn moeder). Bij de burgerlijke stand is hij bekend als Bennie Essers. Het gezin bestond bij zijn geboorte uit vader Kolla, moeder Maj en zijn oudere zusters Jès, An en Sjannie. Verder woonde bij het gezin de grootmoeder van moederszijde Neske. Na Bennie kwamen er nog drie kinderen: Nico, Mariet en Fieneke. In dit artikel beschrijft Bennie op humorvolle wijze zijn reilen en zeilen in de buurt van zijn geboorteplek.
De omgeving van Bennie’s geboorteplek was beter bekend als ‘de Majjenhook’. Het toeval wilde namelijk dat in de vier woningen op de kruising van de huidige Kerkstraat met de Groenstraat en de Kusterkestraat (zie situatieschets) toentertijd (1945-1955) vier vrouwen woonden, die alle vier een voornaam hadden afgeleid van Maria: - Maaria (va Tij-jes) Spronck - Maj (va de Graet) Spronck - Maj (va de köster) Heusschen - Maj (va Pietsje) Essers. Vandaar dus de aanduiding: de Majjenhook (de hoek van de Maria’s). In het artikel figureren nog meerdere Keerdenaren; de meesten van hen zullen bij de geboortige dorpsgenoten vast geen onbekenden zijn.
Wij hebben nog overwogen om de dialecttekst te vertalen in het Algemeen Beschaafd Nederlands vanwege het feit dat niet alle lezers van onze Kroniek het Keers dialect ‘machtig’ zijn. Wij hebben daar uiteindelijk vanaf gezien omdat daardoor het specifieke karakter van het artikel verloren zou gaan. Overigens: het zal ook van de dialectsprekers onder onze lezers de nodige inzet vragen om het artikel te lezen. Het lezen van dialect is voor de meesten van ons geen dagelijkse kost, maar uw inspanning zal het dorp Keer van toen weer volop tot leven brengen, waarbij een glimp van herkenning en – bij tijd en wijle – een glimlach uw deel zal zijn.
De redactie dankt ook Jo Purnot, die voor de moeilijke opgave stond om te waken voor een juiste schrijfwijze van het Keerder dialect.
De redactie
Roontelum de Majjehook
door Bennie Essers (va Pietsje)
M’n geboerte
De lètste Pruusj waor koelek op de geklauwde fiets van Baer van Kep langs Blankeberg op Vaols aa, wie iech op 24 april 1945 sjmuerges um 5 oor in een aad eike hòòte bèd bin geboere. In ’n kamer oe vreuger káffee waor gewaes, get dat miech later nogal ‘ns parte gesjpaeld haet.
“‘t Ès ‘ne jong Kolla. Bies te noow kontènt. Huurt ‘t noow op”. Dat moes Neske (oma) zièn gewaes, want die sjtum zal iech vuur de res van mie lieëve neet mie vergieëte.
Iech haúw al flot in de gate dat iech heej neet alleng woènde. Op tièd van ‘ne mum honge dréi-j groète geziechte boeëve m’n weeg. Ze waore zoe verziechtig dat ’t ingelke, dat aan d’n hièmel van de weeg hong, miech op m’n puupsje veel. Dat waor miene arrivee beej hoeze Pietsje aan d’r Majjehook: kwakend Neske en drèi-j vrollúi-j déi-j miech bekaans haúwe opvrieëte, en miech m’n iersjte blaúw aúg bezörgde.
De lètste Pruusj waor koelek op de geklauwde fiets van Baer van Kep langs Blankeberg op Vaols aa, wie iech op 24 april 1945 sjmuerges um 5 oor in een aad eike hòòte bèd bin geboere. In ’n kamer oe vreuger káffee waor gewaes, get dat miech later nogal ‘ns parte gesjpaeld haet.
“‘t Ès ‘ne jong Kolla. Bies te noow kontènt. Huurt ‘t noow op”. Dat moes Neske (oma) zièn gewaes, want die sjtum zal iech vuur de res van mie lieëve neet mie vergieëte.
Iech haúw al flot in de gate dat iech heej neet alleng woènde. Op tièd van ‘ne mum honge dréi-j groète geziechte boeëve m’n weeg. Ze waore zoe verziechtig dat ’t ingelke, dat aan d’n hièmel van de weeg hong, miech op m’n puupsje veel. Dat waor miene arrivee beej hoeze Pietsje aan d’r Majjehook: kwakend Neske en drèi-j vrollúi-j déi-j miech bekaans haúwe opvrieëte, en miech m’n iersjte blaúw aúg bezörgde.
De kènnesmaking
Ich waor in e good koshoes geland, dat haúw iech goúw in de gate. Dréi-j kier per daag woeërd miech zoe get wie ‘n vérrekesblaos in miene moond gedúi-jd. Dan vloeg miech de mèilek doer mie geziech of ‘t vuur nieks waor. Terwìjl ‘t tensjlotte toch nog e bietteke oerlog waor. Veer kier per daag kaom juufrów Gommans oèt Hier de flatte in de weeg sjprije. ‘t Haet mer ‘ne daag of tien gedoord of iech koes al ekerèin van de Väörsjtraot en noch vlotter de Majjehook, Maaria (va Tij-jes) Sjproonck, Maj (va de Graet) Sjproonck, Maj (va de Köster) Heussje, en Maj (van Pietsje) Essersj. Die letste laog in bèd, ze hoow pas e keend krieëge. Äödem van Triène, Merie van Bessemke en Boèke Majke komme zoe-get aldaag dréi kier nao miech kièke, want wie ‘t sjéint haúwe ze zoe get nog noèts gezieë.
Iech höb miech oùch lang aafgevraog van wae iech eigelik waor. Zelfs de begiène mèinde dat ‘t aad Kläöske Essersj in de weeg laog. Oùch de naam Sjuube ès nog gevalle.
Meh offéh, nao veer jaor en 41 tobbe mèillek moch iech mèt de pot mèt ieëte en same mèt Jès, An en Sjannie aan de taofel ziette, oùch oma Neske. Mam zat dan ‘n pan sjpek op de taofel en mer soppe, 14 han in éin pan en Neske mer sjrièwe: “eker z’n paart, eker z’n paart”!
Ich waor in e good koshoes geland, dat haúw iech goúw in de gate. Dréi-j kier per daag woeërd miech zoe get wie ‘n vérrekesblaos in miene moond gedúi-jd. Dan vloeg miech de mèilek doer mie geziech of ‘t vuur nieks waor. Terwìjl ‘t tensjlotte toch nog e bietteke oerlog waor. Veer kier per daag kaom juufrów Gommans oèt Hier de flatte in de weeg sjprije. ‘t Haet mer ‘ne daag of tien gedoord of iech koes al ekerèin van de Väörsjtraot en noch vlotter de Majjehook, Maaria (va Tij-jes) Sjproonck, Maj (va de Graet) Sjproonck, Maj (va de Köster) Heussje, en Maj (van Pietsje) Essersj. Die letste laog in bèd, ze hoow pas e keend krieëge. Äödem van Triène, Merie van Bessemke en Boèke Majke komme zoe-get aldaag dréi kier nao miech kièke, want wie ‘t sjéint haúwe ze zoe get nog noèts gezieë.
Iech höb miech oùch lang aafgevraog van wae iech eigelik waor. Zelfs de begiène mèinde dat ‘t aad Kläöske Essersj in de weeg laog. Oùch de naam Sjuube ès nog gevalle.
Meh offéh, nao veer jaor en 41 tobbe mèillek moch iech mèt de pot mèt ieëte en same mèt Jès, An en Sjannie aan de taofel ziette, oùch oma Neske. Mam zat dan ‘n pan sjpek op de taofel en mer soppe, 14 han in éin pan en Neske mer sjrièwe: “eker z’n paart, eker z’n paart”!
Sjpieëlgood vuur m’n zuustersj
Iech höb later ‘t idee krieëge dat iech vuur m’n oúwste zuustersj ‘n lieëventige poep waor. Wat déi-j allemaol mèt miech oètvraote, dat ès mèt gèing pen te besjriève.
De twie oúwste vrollúi-j moeste vuur hoond sjpieële in ’n honskar. Sjannie en het jungske, iech dus, in de kar. Neet ziette, meh rech sjtoeën mèt de lij-jn in de han: van de Echtersjtraot doèr ‘t sjtaegske beej Servaos, rech op de Köster aa. Jès wélt nao leenks, meh An wélt nao rèchs, gevolg, de honskar mèt Sjannie en ‘t jungske sjuut beej de Köster nao ‘t pertiekske in. De bòòm van de honskar waor uëver en e raad waor oètgeloùpe. Jès en An sjrièwde wie e vêrreke. Lène keump oèt de weenkel gerend, oùch Maj van de Graet vlúig nao boète, troúwens ze sjtong altièd vuur häör hoès. Sjannie haw ‘t geziech en alle twie de kneeje kepot en ‘t jungske e loeëk in de kop en twie tan oèt z’n mùilke. Meh doúw ging ’t gebäöre: Pap waor oondertössje oùch al nao boète komme. En Lène van de Köster haw miech alvas ‘ne dook op z’ne kop gelag tieëge ‘t blooje.
Pap haet doúw de dréi-j vrollúi-j èin vuur èin hèiversj brach. Klaats, klaats, um de oere. Sjmiedes laoge ze al in bèd.
Iech höb later ‘t idee krieëge dat iech vuur m’n oúwste zuustersj ‘n lieëventige poep waor. Wat déi-j allemaol mèt miech oètvraote, dat ès mèt gèing pen te besjriève.
De twie oúwste vrollúi-j moeste vuur hoond sjpieële in ’n honskar. Sjannie en het jungske, iech dus, in de kar. Neet ziette, meh rech sjtoeën mèt de lij-jn in de han: van de Echtersjtraot doèr ‘t sjtaegske beej Servaos, rech op de Köster aa. Jès wélt nao leenks, meh An wélt nao rèchs, gevolg, de honskar mèt Sjannie en ‘t jungske sjuut beej de Köster nao ‘t pertiekske in. De bòòm van de honskar waor uëver en e raad waor oètgeloùpe. Jès en An sjrièwde wie e vêrreke. Lène keump oèt de weenkel gerend, oùch Maj van de Graet vlúig nao boète, troúwens ze sjtong altièd vuur häör hoès. Sjannie haw ‘t geziech en alle twie de kneeje kepot en ‘t jungske e loeëk in de kop en twie tan oèt z’n mùilke. Meh doúw ging ’t gebäöre: Pap waor oondertössje oùch al nao boète komme. En Lène van de Köster haw miech alvas ‘ne dook op z’ne kop gelag tieëge ‘t blooje.
Pap haet doúw de dréi-j vrollúi-j èin vuur èin hèiversj brach. Klaats, klaats, um de oere. Sjmiedes laoge ze al in bèd.
Zjwumlès vanaaf d’n húi-jzolder
Zjwumme dat koes iech al verrékkes joonk, dat haúwe miech m’n zuustersj oùch gelierd. Mèt òs veere van d’n uëver-din nao de kléin-din, ‘t húi-j op, en dan sjtinge v’r dao sjuus wie in ‘n ech zjwumbad. Iersj sjprong Jès, dan An en dan waore Sjannie mèt 't jungske aon de bäört. Nuëge kier ging ’t good, meh doúw ging ’t mies, want dao sjtoong géi water en te wiènig húi-j oonder in de wösj. Jès en An waore good oonder komme. Jannie oùch. Méh ‘t jungske moes 't gelag alweer betale: - taand doer ’n luup - loeëk in m’ne kop - en alle twie m’n betskes zoe blaúw wie 'n léi. Jès en Jannie ginge aan de duur sjtoeë um géine búnne te laote. An ging sjtillekes ‘ne sjpiègel hoeële um miech te laote lore. Wie iech dat zaog begoes iech pas pìng te kriège. Oma Neske waor dies réis de rèchter. Ochèrm m’n dréi zuustersj; twie wieëke laank aafwesje, sjroebbe en neet mie nao boète
Zoe ginge de jaore vuurbeej.
M’n Kemmuniefees
De Kemmunie höb iech oùch gedoeë. Umdat e sjtök van ‘t daak van de kèrk waor aafgewéid, moeste v’r oètwièke nao de káffee en zaal va Pie va Tossing. M’ne pap zaog ‘t doúw alneet mie ziette: geboere in ‘ne oúwe káffee en oùch nog ‘ns de Kemmunie doèn in ‘ne káffee, dat is waal get väöl van ‘t goje. Wie v’r oèt de kèrk kaome, waor natuurlijk fees.’s-Muerges beej ‘t ieëte waor vuur miech get apaarts: bliekwoeërsj van beej Lène van de Köster, dat waor in dae tièd get núi-jts. En mèt van déi-j lang kadètsjes. Heerlijk! De taantes en noonkes kaome sjmiedes. De kadokes, jonge, jonge: e roezekrenske, e kèrkbeukske, e Heilig Hertbeeldsje en ‘ne gelakte baal. Dae baal haúw Jeanke va Äödem al um haúf twélf in de hèk va de Kessel börgemèister gemak. Wéi-jer kreeg iech veer kleurpotloejer en ’ne göm en 33 guele en 40 cent. Dat gèld zouw mam miech op ‘t beukske ziette; iech höb noèts gewèète watvuur beukske. Tróuwes zoe ging ‘t beej de twie zuusterkes en breurke, Mariet. Fieneke en Nico, wat nao miech zièn komme, oùch.
De Kemmunie höb iech oùch gedoeë. Umdat e sjtök van ‘t daak van de kèrk waor aafgewéid, moeste v’r oètwièke nao de káffee en zaal va Pie va Tossing. M’ne pap zaog ‘t doúw alneet mie ziette: geboere in ‘ne oúwe káffee en oùch nog ‘ns de Kemmunie doèn in ‘ne káffee, dat is waal get väöl van ‘t goje. Wie v’r oèt de kèrk kaome, waor natuurlijk fees.’s-Muerges beej ‘t ieëte waor vuur miech get apaarts: bliekwoeërsj van beej Lène van de Köster, dat waor in dae tièd get núi-jts. En mèt van déi-j lang kadètsjes. Heerlijk! De taantes en noonkes kaome sjmiedes. De kadokes, jonge, jonge: e roezekrenske, e kèrkbeukske, e Heilig Hertbeeldsje en ‘ne gelakte baal. Dae baal haúw Jeanke va Äödem al um haúf twélf in de hèk va de Kessel börgemèister gemak. Wéi-jer kreeg iech veer kleurpotloejer en ’ne göm en 33 guele en 40 cent. Dat gèld zouw mam miech op ‘t beukske ziette; iech höb noèts gewèète watvuur beukske. Tróuwes zoe ging ‘t beej de twie zuusterkes en breurke, Mariet. Fieneke en Nico, wat nao miech zièn komme, oùch.
Hèllepe mèileke
Wèrreke ès miech oùch vreug gelierd: knìjnsvoor zeuke, de hoondersjtaal en vèrkessjtaal mèste, de plei-j rieëke. Oùch moeste v’r, (Jeuke va de Köster, Josee va Äödem en iech), mèt Kolla en Berpke van de Plúi-jmieëker goeën mèileke. Berpke ging mèt ‘ne tob en ’n muet in ‘t mèilekskerke ziette en dan moeste vièr ‘t kerke dùi-je. V’r moeste de Sjtieëwieëg uëver en dan beej ‘t Vaticaan de Raamp aaf. Dat ging waal ‘ns te hèl. Berpke keem dan beej Sjang van de Hornesj in de hèk. V’r höbbe ze dan dèkker van Nielke,de vròw van Sjang Hornesj, um de oere gewatsj krieëge.
Es v’r in de wéi waore, moeste v’r ieërsj Berpke oèt ’t kerke hèllepe, dan de koo vange en vervolgens ‘t mèileksjteulke pakke. V’r vreve dan dat sjteulke doer ‘ne kooflat en dúi-jde Berpke dat oonder die vot in.
Oùch ginge v’r dèk mèt Marie va Bèssemke mèileke en dan moèste v’r Mirza d’n hoond van Marie, dae vuur de honskar leep, hèllepe ‘t mèilekskerke Hoereberg op te trèkke.
Wèrreke ès miech oùch vreug gelierd: knìjnsvoor zeuke, de hoondersjtaal en vèrkessjtaal mèste, de plei-j rieëke. Oùch moeste v’r, (Jeuke va de Köster, Josee va Äödem en iech), mèt Kolla en Berpke van de Plúi-jmieëker goeën mèileke. Berpke ging mèt ‘ne tob en ’n muet in ‘t mèilekskerke ziette en dan moeste vièr ‘t kerke dùi-je. V’r moeste de Sjtieëwieëg uëver en dan beej ‘t Vaticaan de Raamp aaf. Dat ging waal ‘ns te hèl. Berpke keem dan beej Sjang van de Hornesj in de hèk. V’r höbbe ze dan dèkker van Nielke,de vròw van Sjang Hornesj, um de oere gewatsj krieëge.
Es v’r in de wéi waore, moeste v’r ieërsj Berpke oèt ’t kerke hèllepe, dan de koo vange en vervolgens ‘t mèileksjteulke pakke. V’r vreve dan dat sjteulke doer ‘ne kooflat en dúi-jde Berpke dat oonder die vot in.
Oùch ginge v’r dèk mèt Marie va Bèssemke mèileke en dan moèste v’r Mirza d’n hoond van Marie, dae vuur de honskar leep, hèllepe ‘t mèilekskerke Hoereberg op te trèkke.
Sjpaelkes
‘t Waor toch neet alleng wèrreke, sjpieële koèste v’r beej òs op de sjtraot hiel good: bokbaal, tùi-jkesjpringe, heenke, trefbaal, vlagverovere, koekerelle, húive. Húive dat waor ’t fíjngste, ieërsj de kots maake. Dat deegste mèt ‘ne hak van d’ne sjoon in de groond te ziette en dan mer roond drièje. Dae wat ‘t ieërsjte in de kots kaom moch beginne. De moes good oètkièke datste géin lèime húive kepot troeëjs. De moegs neet moekke want dan waorste aaf.
Oùch waor v’r beej ’t sjpieële altièd bewaopend; v’r haúwe altièd ‘ne knièp en ‘ne kattepuul beej òs. Dae kattepuul haet miech väöl roe-j oere bezörg (meh dao-uëver dalek).
De frèt van de Sjilling
Beej Leen van de Sjilling ginge v’r soms hèllepe. Dat waor altièd sjpannend, want Pierre waor jaeger. In de koo-sjtaal zaote frètte oe Pierre mèt ging frètteere. Jeu van de Köster voond dat mer nieks en haet doúw twie van die deerkes oètgelaote. Wie Pierre dao achter kaom, waor hieë zoe gieftig dat Jeu ‘ne gaanse maond laank, esse’r nao de kèrk ging ‘ne umwieëg moes make. Hieë leep dan beej Maj van de Graet doer ‘t sjtaegske nao de Echtersjtraot en dan weer beej Lemmerlingske doer ‘t sjtaegske truuk nao de kèrk, umdat hieë neet langs de Sjilling doeref te goeë.
Beej Leen van de Sjilling ginge v’r soms hèllepe. Dat waor altièd sjpannend, want Pierre waor jaeger. In de koo-sjtaal zaote frètte oe Pierre mèt ging frètteere. Jeu van de Köster voond dat mer nieks en haet doúw twie van die deerkes oètgelaote. Wie Pierre dao achter kaom, waor hieë zoe gieftig dat Jeu ‘ne gaanse maond laank, esse’r nao de kèrk ging ‘ne umwieëg moes make. Hieë leep dan beej Maj van de Graet doer ‘t sjtaegske nao de Echtersjtraot en dan weer beej Lemmerlingske doer ‘t sjtaegske truuk nao de kèrk, umdat hieë neet langs de Sjilling doeref te goeë.
M’ne kattepuul
Wie v’r get groèter waore begoeste v’r get batteraaf te wure
Want doúw haúwe v’r ‘ne kattepuul. Dat waor ‘t tièdperk dat ziech beej Pietsje achterum géing kat, hoond, voeëgel of wat v’r ‘n deer oùch opheel. Zelfs de tonge in de sjeun en de gummie réing van de inmaaksglazer in de kelder waore neet mie véilig.
Wie v’r get groèter waore begoeste v’r get batteraaf te wure
Want doúw haúwe v’r ‘ne kattepuul. Dat waor ‘t tièdperk dat ziech beej Pietsje achterum géing kat, hoond, voeëgel of wat v’r ‘n deer oùch opheel. Zelfs de tonge in de sjeun en de gummie réing van de inmaaksglazer in de kelder waore neet mie véilig.
Wat haet Mam ochèrm vazelieëve gesodemieterd ès weer ‘ns e glaas mèt ingemaakde proème mèt de diksel aaf, greun besjömmeld waor. Dan haúw d’r jong weer illesjtiekke vuur z’ne kattepuul nudig gehad. En zoe ging ‘t oùch mèt de sjeun es iech ‘n tong nudig haúw vuur de kattepuul.
’t Waor op ‘ne broonkzoondeg wie pap z’n núi-j sjeun ging aadoeë um mèt de prosessie te goeën. Iech sjtong oonderaan d’n trap te wachte en te zjwèète tot ’t gebäöre ging. M’ne erme pap moot ziech kepot versjroekke höbbe. “Maj, iech höb géing tong mie in méing sjeun. Dae verrikte batteraaf, dae haet weer ‘ne kattepuul gemak. Déi-j kérmes höb iech de muëlekes neet gezieë.
’t Waor op ‘ne broonkzoondeg wie pap z’n núi-j sjeun ging aadoeë um mèt de prosessie te goeën. Iech sjtong oonderaan d’n trap te wachte en te zjwèète tot ’t gebäöre ging. M’ne erme pap moot ziech kepot versjroekke höbbe. “Maj, iech höb géing tong mie in méing sjeun. Dae verrikte batteraaf, dae haet weer ‘ne kattepuul gemak. Déi-j kérmes höb iech de muëlekes neet gezieë.
Batterave sjtrieëke
Braaf waore v’r inderdaad neet altièd, meh iech háuw oùch gooj liermèistersj in de buurt. Jeu van Äödem dat waor de maan dae mèt ‘ne haúwve briek in éine kièr ‘n sjtraotlaamp oètgoeide. Daorum waor ‘t beej òs op de sjtraot vanaaf Sjielke van d’n Hornesj tot aan de kèrk altièd duùster.
Sjmaondes waor de wesjdaag en dan waore de veer Majje op hún kwievief, want es wesj op de blèik laog dan moeste ze Jeu van Äödem extra in de gate hoúwe. Maaria va Tij-jes moes ekere daag twintig kièr nao boète komme, en dan zag ze altièd ‘t zelfde, verrikte batterave gaot uëreges aandersj voetballe, d’r verrèk miech de gaanse poèrt.
Oùch waor ‘t sjpannend es v’r saoves beej Nico va Tij-jes ginge belke trèkke. Es Nico dan nao boète kaom, begoeste v’r te zinge: “De uil zat in de olmen” . Dan moeste v’r make dat v’r weg kaome. Want es ‘r diech kreeg, dan kreeg-ste ze fleenk gerieëte. Meh ochèrm dat ès ‘m noèts gelök.
Braaf waore v’r inderdaad neet altièd, meh iech háuw oùch gooj liermèistersj in de buurt. Jeu van Äödem dat waor de maan dae mèt ‘ne haúwve briek in éine kièr ‘n sjtraotlaamp oètgoeide. Daorum waor ‘t beej òs op de sjtraot vanaaf Sjielke van d’n Hornesj tot aan de kèrk altièd duùster.
Sjmaondes waor de wesjdaag en dan waore de veer Majje op hún kwievief, want es wesj op de blèik laog dan moeste ze Jeu van Äödem extra in de gate hoúwe. Maaria va Tij-jes moes ekere daag twintig kièr nao boète komme, en dan zag ze altièd ‘t zelfde, verrikte batterave gaot uëreges aandersj voetballe, d’r verrèk miech de gaanse poèrt.
Oùch waor ‘t sjpannend es v’r saoves beej Nico va Tij-jes ginge belke trèkke. Es Nico dan nao boète kaom, begoeste v’r te zinge: “De uil zat in de olmen” . Dan moeste v’r make dat v’r weg kaome. Want es ‘r diech kreeg, dan kreeg-ste ze fleenk gerieëte. Meh ochèrm dat ès ‘m noèts gelök.
Vakaansie
De vakaansiee waor altièd get apaarts, want dan haúw de Köster oùch get mie rös. Z’n zäöns Jean of Jeu moeste dan um twelf oor de kèrkklokke goeën loúwe. Vier ginge dan mèt. Es Jean loúwde dan ginge v’r d’n toeën in tot beej de klokke, dan huurdeste veer ore nieks mie. Soms ginge v’r de blaosbalk van de’n ölleger trappe. Es Jeu of Jean neet good aon ‘t oplètte waor, dúi-jde v’r pröpkes papier oonder de toetse van d’n ölleger. Es de Köster dan d’n daag daonao, es de mis begoes, aan d’n ölleger gong ziette en Sjielke va de Héi-jn begoes te trappe, ging d’n ölleger van zelf sjpieële zoonder dat de Köster d’r aan gewaes waor.
Oùch ginge v’r wörm zeuke vuur Servaos, want dae haúw däölkes. V’r krege 1 cent vuur twie wörm.
Es Fien van Pie de zaal geboend haúw, moegte v’r op de bloetse zökke goeën kéi-je in de zaal. Fien haw de zaal aan het bleenke, en vier haùwe loeëker in de zökke, dan kreeg-ste ze thoès alweer gerieëte.
De begiène en de tombola
En dan de Begiène beej òs op de sjtraot, déi-j kaome beej òs dèk uëver de vloer. De lètste kièr op ‘ne maondegmieddeg, um sjuus te zien um ‘’n oor of twelf. Iiech vergieët ‘t noèts. Soondes, de daag van te vure, waor tombola in de aula van de maedsjessjoel gewaes vuur de zjwarte kènnekes in Afrika. De opbrings waor vuur Franske van Tij-jes, de missiepater. Z’n oùwersj woènde beej òs tieënge-uëver en es hieë dan weer wegging naom ‘r déi-j cènte mèt, zagte ze. Op d’n tombola koes-te vanalle soerte prölle winne, méh de fíjngste priès sjtong op ‘ne rèk, ‘ne hiele groète lekkere kook. Wat zoúw dae lekker zièn! Wèi-j moeste v’r dat goeën aanlègke vuur dae te kriège. V’r waore mèt zèsse: Wiel van de Vleeg, Toes va Pie, Jean van de Weus, de Wiette va Léike, de Wiette va Kléineke, en dae va Pietsje. (iech dus). De kook koeste winne es-te ‘n haúf diekke noeët oèt ‘ne kertonne does pakdes, oe ‘t nömmerke 21 in zaot. Uëveraal op de vloer laoge haúf nuuët. De Wiette va Kléineke haúw e good idee. V’r sjriève nömmerke 21 op e kléin papirke en plakke dat in éin haúf noeët, dan gèèt èine mèt déi-j haúf noeët in zijn haand nao de does in, en es ‘r dan d’roèt keump, höbbe v’r nömmer 2l. De kook ès dan vuur òs. Toes va Pie haúw nog e döbbelsje, méh wae ging dat doeë? Géine doeref, behalve iech moes zoe nuùdig wir vuurop goeën. Wiel van de Vleeg ging hèiversj nömmer 21 op e kléin papirke sjriève, en doúw bin iech get sjroèp goeën hoeële en höb iech nömmer 21 in ein haúf noeët geplak. ’t Ging gebäöre. Toes gaof miech ‘t döbbelsje. Iech huur zuuster Marie-Therèse noow nog zègke: “Bennie gaat de arme kindjes ook helpen, begin maar te grabbelen”. Iech ging mèt m’n haand oe de haùf noeët in zaot nao de does in, rammelde e paar kièr en doúw kaom iech d’roèt en gaof de haùf noeët aan de zuuster. Ze drièjde ziech 5 kièr úm en loerde nao de kook en reep 3 kièr: “Bennie heeft de koek, Bennie heeft de koek, Bennie heeft de koek”. Iech in ‘n vaart mèt de kook nao boète, en de jonges ater miech aa. De Wiette va Kléineke ging e mets hoeële en beej de Sjilling in de wéi-j, ater ‘ne hòòp sjtièpe höbbe v’r de kook opgieëte. Méh d’n daag d’r nao wie zuuster Marie-Therèse beej òs de kook truuk kaom hoeële, waor beej Pietsje ‘t hoès te kléin. Iech höb va pap doúw dréi-j daag kook krieëge, méh volgens miech waore dat bedórreve keuk.
En dan de Begiène beej òs op de sjtraot, déi-j kaome beej òs dèk uëver de vloer. De lètste kièr op ‘ne maondegmieddeg, um sjuus te zien um ‘’n oor of twelf. Iiech vergieët ‘t noèts. Soondes, de daag van te vure, waor tombola in de aula van de maedsjessjoel gewaes vuur de zjwarte kènnekes in Afrika. De opbrings waor vuur Franske van Tij-jes, de missiepater. Z’n oùwersj woènde beej òs tieënge-uëver en es hieë dan weer wegging naom ‘r déi-j cènte mèt, zagte ze. Op d’n tombola koes-te vanalle soerte prölle winne, méh de fíjngste priès sjtong op ‘ne rèk, ‘ne hiele groète lekkere kook. Wat zoúw dae lekker zièn! Wèi-j moeste v’r dat goeën aanlègke vuur dae te kriège. V’r waore mèt zèsse: Wiel van de Vleeg, Toes va Pie, Jean van de Weus, de Wiette va Léike, de Wiette va Kléineke, en dae va Pietsje. (iech dus). De kook koeste winne es-te ‘n haúf diekke noeët oèt ‘ne kertonne does pakdes, oe ‘t nömmerke 21 in zaot. Uëveraal op de vloer laoge haúf nuuët. De Wiette va Kléineke haúw e good idee. V’r sjriève nömmerke 21 op e kléin papirke en plakke dat in éin haúf noeët, dan gèèt èine mèt déi-j haúf noeët in zijn haand nao de does in, en es ‘r dan d’roèt keump, höbbe v’r nömmer 2l. De kook ès dan vuur òs. Toes va Pie haúw nog e döbbelsje, méh wae ging dat doeë? Géine doeref, behalve iech moes zoe nuùdig wir vuurop goeën. Wiel van de Vleeg ging hèiversj nömmer 21 op e kléin papirke sjriève, en doúw bin iech get sjroèp goeën hoeële en höb iech nömmer 21 in ein haúf noeët geplak. ’t Ging gebäöre. Toes gaof miech ‘t döbbelsje. Iech huur zuuster Marie-Therèse noow nog zègke: “Bennie gaat de arme kindjes ook helpen, begin maar te grabbelen”. Iech ging mèt m’n haand oe de haùf noeët in zaot nao de does in, rammelde e paar kièr en doúw kaom iech d’roèt en gaof de haùf noeët aan de zuuster. Ze drièjde ziech 5 kièr úm en loerde nao de kook en reep 3 kièr: “Bennie heeft de koek, Bennie heeft de koek, Bennie heeft de koek”. Iech in ‘n vaart mèt de kook nao boète, en de jonges ater miech aa. De Wiette va Kléineke ging e mets hoeële en beej de Sjilling in de wéi-j, ater ‘ne hòòp sjtièpe höbbe v’r de kook opgieëte. Méh d’n daag d’r nao wie zuuster Marie-Therèse beej òs de kook truuk kaom hoeële, waor beej Pietsje ‘t hoès te kléin. Iech höb va pap doúw dréi-j daag kook krieëge, méh volgens miech waore dat bedórreve keuk.
Èrtesop va Sjeng va Bessemke
Wat waor ‘t toch fees es Marie va Bessemke de gaanse sjtraot aafleep úm te zègke dat häör broor Sjeng sjtrak van de kazerne in Mesjtreech èrtesop mèt zoúw bringe. Dan moes iech beej Fien va Pie veer hieringe hoeële. De hieringe woeërte dan in dréi-je gesjnoeëje: kop, mieddesjtök en de sjtart. Hieringe huurde beej èrtesop. Es Sjeng dan truuk kaom begoos hieë al aan de kèrk te tuute. De haúf sjtraot rende dan mèt kieëtele nao Bessemke. De buurt zaot dan zoevòl met ertesop dat Äödem van Triène neet long dao nao, beej ekerèin de setaar moes goeën oètvaare.
Wat waor ‘t toch fees es Marie va Bessemke de gaanse sjtraot aafleep úm te zègke dat häör broor Sjeng sjtrak van de kazerne in Mesjtreech èrtesop mèt zoúw bringe. Dan moes iech beej Fien va Pie veer hieringe hoeële. De hieringe woeërte dan in dréi-je gesjnoeëje: kop, mieddesjtök en de sjtart. Hieringe huurde beej èrtesop. Es Sjeng dan truuk kaom begoos hieë al aan de kèrk te tuute. De haúf sjtraot rende dan mèt kieëtele nao Bessemke. De buurt zaot dan zoevòl met ertesop dat Äödem van Triène neet long dao nao, beej ekerèin de setaar moes goeën oètvaare.
De kèrmes
Vuur de kèrmisse hong in de hièl sjtraot ’n loch van verbraande sjaanse. Va vrièdes tot zaoterdes woeërd gebakke: vlaaje, vlaaje en nog ‘ns vlaaje. Alle soèrte - appelesjtökskesvlaaj - appelmoos mèt krèntevlaaj - appelmoos mèt reemkesvlaaj - äövevlaaj (dat waore t’r mèt gedruugde appele en paeresjtökskes) – rièstevlaaj, dae moes good geblomp zièn. Méh de riestevlaaje waore miestaal neet diek van sjpíjs, want de hellef van de ries haúw iech ieder achter in de sjeur al börgemèister gemak. De proèmevlaaje waore soms get greun van boeëve, dat haúw get mèt ‘ne kattepuul te make. Dan deeg Mam dao get grúmmele op en dan preufde dat géine zag ze. En wéi-jer nog puddingvlaaj en kroesjelevlaaj. Es ‘t dan maondegaovend waor, waore van de 30 vlaaje nieks mie uëver. De taantes, noonkes, naefkes en niesjekes haúwe dan aal opgieëte of in ‘n sjoonsdoès mèt hèiversj genomme.
Vuur de kèrmisse hong in de hièl sjtraot ’n loch van verbraande sjaanse. Va vrièdes tot zaoterdes woeërd gebakke: vlaaje, vlaaje en nog ‘ns vlaaje. Alle soèrte - appelesjtökskesvlaaj - appelmoos mèt krèntevlaaj - appelmoos mèt reemkesvlaaj - äövevlaaj (dat waore t’r mèt gedruugde appele en paeresjtökskes) – rièstevlaaj, dae moes good geblomp zièn. Méh de riestevlaaje waore miestaal neet diek van sjpíjs, want de hellef van de ries haúw iech ieder achter in de sjeur al börgemèister gemak. De proèmevlaaje waore soms get greun van boeëve, dat haúw get mèt ‘ne kattepuul te make. Dan deeg Mam dao get grúmmele op en dan preufde dat géine zag ze. En wéi-jer nog puddingvlaaj en kroesjelevlaaj. Es ‘t dan maondegaovend waor, waore van de 30 vlaaje nieks mie uëver. De taantes, noonkes, naefkes en niesjekes haúwe dan aal opgieëte of in ‘n sjoonsdoès mèt hèiversj genomme.
In ‘t naojaor
Es in ‘t naojaor beej òs op de sjtraot ‘t daampe begoes, dan ginge v’r es keender hèllepe mèt ein sjöp de múis kapot haúwe, want dao verrèkde ’t van. ’t Fíjnste waor es v’r mèt moechte ieëte, miestal greunmoos en gehaks.
Es in ‘t naojaor beej òs op de sjtraot ‘t daampe begoes, dan ginge v’r es keender hèllepe mèt ein sjöp de múis kapot haúwe, want dao verrèkde ’t van. ’t Fíjnste waor es v’r mèt moechte ieëte, miestal greunmoos en gehaks.
Vèrreke sjlachte waor pas ech sjpannend, dan kaom Sjang Nieëlese, mèt z’n pieëper en zaat pekske en de kemarsje aan. Sjang zaag alles in verkléinwäörd. Dat ging zoe: ieërsj beende v’r ‘t kuusjke e zèilke aan e achterpuùtsje. Dan komme v’r mèt ‘m oèt ‘t sjtelke, beende v’r um aan dat päölke vas, en dan sjeet iech ‘t kuusjke kepot. Es dat gebäörd waor, dach iech: “sjuus good, diene sjtaal hoof iech neet mie te mèste”. Get sjnapde iech doúw neet; Sjang haúw ‘m kepot gesjoeëte, en es de twie haúf vèrreke aan de lödder honge, moes ‘t ieërsj nog ‘n nach sjterreve, vuur dat t’r in sjtökker de kalder in ging.
Òs hangplek
De aovende op de sjtoep beej de Sjmaale en Lène van de Köster - de ieërsjte hangplek van Nederland - woert get aaf gelache beej ‘t marchere van de maccedam, of es de peliesie Kersjes en Van Oosterom langs kaome loùpe. Es ze dan langs waore begoes-te ze van alles te roope en te lache. Soms kaom Kersjes dan truuk, meh dan haúw géine get gezag.
De aovende op de sjtoep beej de Sjmaale en Lène van de Köster - de ieërsjte hangplek van Nederland - woert get aaf gelache beej ‘t marchere van de maccedam, of es de peliesie Kersjes en Van Oosterom langs kaome loùpe. Es ze dan langs waore begoes-te ze van alles te roope en te lache. Soms kaom Kersjes dan truuk, meh dan haúw géine get gezag.
Zoe ging d’n tièd aan de Majjehook vuurbeej. Dao woène noow aander lùi-j. Iech kin en zal déi’n tièd noèts vergieëte. En de veer Majje van de Majjehook zien alle veer d’n hook um.