Keer in oude ansichtkaarten

Kaarten met een aangezicht
De ‘reclame- of promotiekaart’
door drs. Harry H.M. Beckers

Dit is het derde artikel uit een reeks over ansichtkaarten die in de loop der jaren van ons dorp verschenen zijn. In elk artikel stellen wij een aspect van het verzamelen van ansichtkaarten aan de orde. Deze keer is dat de ansichtkaart die  de aandacht vestigt op een bepaald bedrijf of onderneming. In verreweg de meeste gevallen wordt een dergelijke kaart vervaardigd in opdracht van de ondernemer wiens bedrijf op de beeldzijde (voorzijde) van de kaart is afgedrukt. Een dergelijke kaart wordt ondergebracht onder het thema: ‘reclame- of promotiekaart’. Ook in Cadier en Keer zijn tal van dergelijke kaarten gedrukt. Wij sluiten  dit artikel af met een illustratie van een dergelijke kaart uit ons eigen dorp.

Oorsprong
In de loop der jaren zijn er ook van ons dorp de nodige ansichtkaarten uitgegeven. Oorspronkelijk waren het vooral de kloosters die ansichtkaarten lieten drukken. De eerste werden uitgegeven door de paters van het Missiehuis. Het klooster Backerbosch met vooral de Lourdesgrot vormde het grootste deel daarvan. De priesterstudenten van het Collège Apostolique lez Keer (vooral uit de Elzas) wilden het thuisfront laten zien waar ze verbleven. Het hoeft daarom geen verbazing te wekken dat de oudste kaarten van ons dorp in Frankrijk te vinden zijn. Voor de paters bracht de kaartverkoop geld in het laatje. Veel zal dat niet geweest zijn, maar alle kleine beetjes helpen! Goed voorbeeld doet goed volgen. Hun overburen, de Zusters van Barmhartigheid die in de Keerderberg een meisjesinternaat runden,  gingen ook ansichtkaarten met hun klooster erop uitgeven.

Promotiemiddel
Geleidelijk aan werd de verzending van ansichtkaarten een fenomeen. Nagenoeg iedereen die voor meerdere dagen buiten zijn eigen woonplaats verbleef, stuurde een kaart met een afbeelding van  een mooi panorama van de omgeving of van het hotel of pension waar men logeerde naar familieleden, vrienden en bekenden. De ondernemer kon hierop handig inspelen door zijn eigen bedrijf te promoten. Hij hoefde slechts kaarten te laten drukken waarop zijn bedrijf prominent was afgebeeld met aan de achterzijde een nadere aanduiding van de onderneming die hij uitoefende.

Die reclame was nagenoeg gratis omdat de drukkosten van de ansichtkaarten meer dan bekostigd konden worden uit de verkoop van de kaarten. Allengs hadden ook plaatselijke ondernemers dit fenomeen van de ansichtkaart ontdekt. Het was een prima middel om bekendheid te verkrijgen: de ansichtkaart werd zodoende een reclamemiddel. Men kon zijn eigen zaak promoten. In ons dorp zijn het in eerste aanleg vooral de pensionhouders geweest die kaarten uitgaven. Later zijn daar plaatselijke winkeliers bijgekomen.

Indisch Restaurant ‘Kebon Bali’
Deze kaart, uitgegeven door Gebrs. Simons C.V., toont het pand Rijksweg 97. Momenteel is daar het restaurant Op ’t Indsje gevestigd; onder deze naam is de buurtschap bij de Keerdenaren bekend. Oorspronkelijk was er een kruidenierswinkel gevestigd, die - naar de eigenaar en exploitant - beej d’r Wienands genoemd werd. Later heeft het pand vooral een café bestemming gehad.
Dankzij het Indisch Restaurant maakten veel Keerdenaren voor het eerst kennis met de Indische rijsttafel. Uit eten was in die tijd (begin 1960) in opkomst, vooral door de gestegen welvaart. Geleidelijk aan ontstond er ook grote belangstelling voor niet-Nederlandse gerechten, vooral voor Chinese- en Indische rijsttafels. Voor velen was het wennen, niet alleen aan de vreemd klinkende namen op de menukaart als ajam pang- gang, babi ketjap, nasi, bami, smoor etc., maar ook met ingrediënten als sambal. Kebon Bali (de tuin van Bali) voorzag duidelijk in een behoefte, niet alleen voor Cadier en Keer maar ook voor de naaste omgeving. Het Indisch Restaurant mocht zich in een brede belangstelling verheugen; vooral de sateh-stokjes genoten naam en faam.
In de keuken zwaait mevrouw Simonis-Sassen de scepter; zij bereidt de Indische maaltijden. De grotere van de zeven kinderen steken regelmatig een handje toe wanneer dat nodig is. In de beginjaren dreef de familie in het weekend ook nog een frituur in een gedeelte van de zaak (op de ansichtkaart het gedeelte onder het schuine dak). Deze liep zo goed dat men handen te kort kwam in het restaurant waardoor men zich genoodzaakt zag de frituur te sluiten. Later start men de frituur opnieuw op; hierin was vooral de oudste zoon Peter actief. In mei 1971 wordt Kebon Bali vanwege aanhoudende gezondheidsproblemen van vader Simonis gesloten.

De ansichtkaart

Op de ansichtkaart is vooral het terras met de eet- en zitstoelen prominent in beeld. Opvallend is dat het zitgedeelte uit twee delen bestaat. Er is een (smal) gedeelte van één rij tafels en stoelen vlak naast het fietspad aan de Rijksweg; dit gedeelte wordt door een laag muurtje van het andere, hoger gelegen gedeelte gescheiden. Ter beschutting tegen de eventuele zon staat er een zestal parasols, die het geheel een fleurig aanzicht geven. Ook een drietal vlaggen waaronder die van de Verenigde Staten draagt hieraan bij.  Op het smalle terrasgedeelte is links en rechts een ijzeren fietsenrek te zien. In de zomermaanden maakten veel groepen fietsers niet alleen van deze rekken maar ook van het terras gretig gebruik. Op de ramen aan de kant van het fietspad stond met prominente letters Specifiek Indisch Restaurant Kebon Bali.

Tegenwoordig is het zitgedeelte met een muur omheind, dit voor de afscheiding met de druk bereden Rijksweg. De nog jonge eikenboom in het midden van de ansichtkaart wordt geflankeerd door een houten paal waaraan elektriciteitsdraden bevestigd zijn. We zien een vijftal porseleinen pötsjes (potjes) waarover de draden naar de volgende elektriciteitspaal worden geleid. In het najaar vormden deze draden een ideale verzamelplaats voor de zwaluwen voordat zij naar warmere oorden vertrokken. Vanaf de palen werden de elektriciteitskabels vervolgens naar de huiskamers geleid.
Tevens zien wij de toen gebruikelijke televisiemasten op de daken die voor een optimale ontvangst dienden te zorgen. Zowel de elektriciteitsmasten als de tv-antennes zijn inmiddels uit het straatbeeld verdwenen; ondergrondse kabels hebben de masten en de antennes overbodig gemaakt.
Wat verder opvalt, is dat er tweemaal op de zijgevels reclame wordt gemaakt voor het Hotel Café de Wolfskop maar de reclame voor het Indisch Restaurant ontbreekt. Dat valt temeer op omdat op de achterzijde van de ansichtkaart het Indisch Restaurant Kebon Bali nadrukkelijk wordt vermeld. De naam ‘Wolfskop’ verwijst overigens naar de enkele honderden meters zuidelijker gelegen heuvel, in het Keerder-dialect Wowskop genoemd.

Het gezin Simonis
Het Indisch Restaurant waaraan ook een hotel was verbonden, startte in 1961. De familie Simonis betrok toen het pand. Vader Simonis (geboren in 1904 in Den Haag en overleden in 1975 in Cadier en Keer) voer jarenlang als hofmeester op schepen van de Stoomvaartmaatschappij Nederland, die een vaste vaardienst had op Nederlands-Indië. Hier zou hij zich later ook vestigen. Hij werd bedrijfsleider van diverse hotels, eerst op Java (Jakarta) en later op Sumatra. Tussen 1942 en 1945 verbleef hij in Japanse interneringskampen.
Na de repatriëring in 1949 naar Nederland werkt vader Simonis in een aantal hotels verspreid over het hele land. Uiteindelijk besluit hij voor zichzelf te beginnen en het gezin vestigt zich in Cadier en Keer, eerst aan de Rijksweg 15 (thans 97) en later - na sluiting van het bedrijf - aan de Prins Bernhardstraat.

Ten slotte
Hotel Café Restaurant De Wolfskop annex Indisch Restaurant Kebon Bali op de Rijksweg 15 bestaat al lang niet meer. Toch heeft het pand, afgezien van een adreswijziging in Rijksweg 97, nauwelijks een gedaanteverwisseling ondergaan. Ook de recent uitgevoerde verbouwingswerkzaamheden hebben aan het uiterlijk weinig veranderd. De bestemming is ook nagenoeg hetzelfde gebleven. Dankzij de verbouwing is het bestaande café-restaurant uitgebreid met een aantal hotelkamers. Wat wel gewijzigd is, is de naam: Hotel Café Restaurant De Wolfskop annex ‘Indisch Restaurant Kebon Bali  is Eetcafé/Bed en Breakfast Hotel ‘Op ’t Indsje’  geworden.

Bronnen
- Ruyters, Han & Voet, Arnoud, De Nederlandse Prentbriefkaart, 1996
De schrijver dankt Cisca Simonis voor haar medewerking bij de tot stand koming van het artikel.