Het kadaster (7)

Door Jo Purnot

Het onderstaande kort artikel vormt één geheel met het kadasterartikel in de vorige kroniek. Samen bestrijken ze het gebied van Oorenberg tot ’t Wiet Klieëf.

Wegen en paden
De Groenstraat, zoals deze op het fragment van de kadasterkaart staat, wordt door de Keerdenaren Duustersjtaeg (Duistersteeg) genoemd, omdat in de zomer de overhangende takken bijna geen zonlicht doorlaten.
De Duustersjtaeg is een typisch voorbeeld van een holle weg, zoals we die bijna uitsluitend in het Zuidlimburgse heuvelland tegenkomen. Die holle wegen leiden van de plateaus naar de dalen. Zij zijn ontstaan door het voortdurend uitspoelen van de lössgrond. In de droge perioden maakten de hoefslagen van de paarden de grond los die daarna bij een stortbui weer wegspoelde. Dat die geulen in de droge periode als karrenweg werden gebruikt, lag voor de hand. Zij hadden vaak een gelijkmatig dalend verloop, wat vroeger met primitieve transportmiddelen goed uitkwam. Dagelijks trokken de herders met hun vee, schapen, koeien en misschien ook wel varkens via de Duustersjtaeg naar de plateauranden van de Wolfskop en de Oorenberg. Ook was het de kortste verbinding naar Eckelrade. De grave (taluds) zijn belangrijk voor dieren en planten.

jrg3blz142

Landmaten

De lezer komt in een niet gering aantal artikelen van de kroniek veelvuldig oude munteenheden, oppervlakte- en inhoudsmaten tegen. Voor een beter begrip worden de meest gebruikte eenheden overzichtelijk vermeld. In deze bijdrage komen de oppervlaktematen aan bod. Daarbij moet rekening gehouden worden dat bijvoorbeeld 1 bunder in Keer niet even groot was als 1 bunder in Cadier:

1 bunder in Cadier = 87 aren en 18 centiaren (8718m²)

1 bunder in Keer = 82 aren en 88 centiaren (8288m²)

 1 kleine roede (in Cadier 21,80 m² en in Keer 20,72 m²)

1 groot roede = 20 klein roeden

1 morgen = 5 groot roeden = 100 klein roeden

1 bunder = 4 morgen = 20 groot roeden = 400 klein roeden

 Toen in de Franse Tijd de nu gebruikte hectare, are en centiare werden ingevoerd, bleef men voor een hectare nog bunder zeggen, verdeeld in 100 roeden (are) en 10.000 ellen (centiare of vierkante meter).

Het kadaster 6

Van Oorenberg tot Hasenberg
door Jo Purnot

Kadasterkaartje

jrg3blz89

 (tekening: Jean Bessems)

Met het  hier afgedrukte kaartfragment van de eerste kadasterkaart die dateert uit 1841 schuiven we steeds verder op naar het zuidoosten van Cadier en Keer. Eigenlijk moeten we over Cadier praten, want de Dorpsstraat en de Kerkstraat vormden de grens tussen Cadier en Keer. De zijde van Blankenberg was Cadier, aan de andere zijde Keer.
Tegenwoordig komen we in het zuidoosten, van ons dorp landbouwgronden, weilanden en smalle stroken hellingbos tegen. Op de steilste hellingen, waar de vuursteen bijna aan de oppervlakte komt, heeft zich bos kunnen ontwikkelen. Het had weinig zin die percelen te ontginnen: de ploeg kwam daar de grond niet in. Ten tijde van de eerste kadastermetingen was, met uitzondering van enkele percelen hakhout, op de hellingen nauwelijks bos. De plateauranden bestonden voor een gedeelte uit schraallanden, in oude archiefstukken aangeduid als dries of drees. Deze werden gebruikt als schapenweiden. De schapenfokkerij was belangrijk, de beesten bezorgden de landbouw de noodzakelijke mest. In 1852 telde de gemeente Cadier en Keer vijftien eigenaren van een kudde, in totaal waren er 758 schapen. Een schaap was toen f 12,50 waard. Ter vergelijking: er waren slechts 60 koeien en kalveren in de hele gemeente. De komst van de kunstmest betekende het einde van de schapencultuur.

De bakoven van boerderij van de Winthaag

Kent u deze plek?
door Jo Purnot

Een van de weinige oude bakovens, misschien zelfs de enige die Keer nog rijk is, ligt aan de Pastoor Kikkenweg, achter de boerderij Dorpsstraat 46.Tegenwoordig woont hier de familie Genders, maar oude Keerdenaren spreken over de boerderij van de Winthaag. Hoe oud de oven is, is (nog) niet bekend, maar het moet een oudje zijn, ook al omdat deze gedeeltelijk uit baksteen en gedeeltelijk uit mergelblokken is opgetrokken. De oven verkeert niet meer in goede staat en is aan een fikse opknapbeurt toe.

 jrg2blz155

Please publish modules in offcanvas position.

Free Joomla templates by L.THEME